مقدمه

از زمان های قدیم بحث مالیات به شکل های مختلف در دولت ها و کشورهای گوناگون مطرح بوده است و در واقع این کار یک راه درآمد برای دولت ها محسوب می شود. در دنیای امروز، تعریف مالیات تا حدودی تغییر کرده است زیرا روش های کسب درآمد هم تغییر کرده اند مثل خرید و فروش ارز که روشی کاملا جدید برای درآمد زایی محسوب می شود و بر اساس علم اقتصاد امروزی، مشمول مالیات هم می شود. مالیات خرید و فروش ارز به منظور جلوگیری از دپوی ارز در دست قشری از افراد خاص در نظر گرفته شده است و راه حلی برای شناسایی فروشندگان و خریداران ارز حرفه ای می باشد. در سال های گذشته، عوامل مختلفی باعث شده اند که ارزش پول ملی کشور ما کاهش یابد و به دنبال آن قیمت ارزهای خارجی روند صعودی دارد، این امر باعث اثرات منفی در زندگی مردم شده است که از جمله آن می توان به افزایش قیمت کالا ها و .... اشاره کرد. در این میان، کمتر شدن ارزش پول ملی و افزایش ارزش ارز خارجی به نفع بعضی از افراد تمام می شود و به همین دلیل قانون دریافت مالیات ارز خارجی توسط سازمان امور اقتصادی و مدیر بنیاد امور مالیاتی اجباری شده است و فروشندگان یا خریداران ارز خارجی مشمول پرداخت مالیات هستند. در ادامه این مطلب، اطلاعات تکمیلی تر راجع به مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲ و همچنین مالیات ارز دیجیتال ارائه خواهد شد. همراه ما باشید.

قانون جدید مالیات خرید و فروش ارز

دپوی ارز در دست قشر خاصی از افراد از مهم ترین عوامل افزایش قیمت ارز می باشد و سازمان امور مالیاتی کشور، پرداخت نوعی از مالیات را برای این قشر اجباری کرده است که به آن مالیات خرید و فروش ارز گفته می شود. برای پرداخت مالیات ارز خارجی ابتدا باید اظهارنامه مالیاتی ثبت شود و سپس پرداخت آن به ترتیب مخصوص به خود انجام گیرد تا جریمه های مالیاتی برای فرد در نظر گرفته نشود.
نحوه ثبت اظهارنامه مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲ از طریق سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی می باشد با استفاده از بارکد یا شناسه ۳۰ رقمی می توان پرداخت کرد. راجع به نحوه پرداخت مالیات خرید و فروش ارز در بخش های بعدی همین مطلب به طور کامل توضیح می دهیم.
در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم که قیمت ارزهای خارجی در کشور ما افزایش بی رویه ای دارد که این موضوع بر کاهش ارزش پول ملی کشور تاثیر منفی می گذارد. نتیجه این امر، بروز مشکلات اقتصادی و گران شدن کالا ها مخصوصا کالاهای وارداتی است و به همین دلیل است که طرح قانون مالیات بر خرید و فروش ارز، در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. ضمن اینکه سازمان امور اقتصادی و مدیر بنیاد امور مالیاتی اعلام کرده است که اطلاعات تمام اشخاصی که خرید و فروش ارز را انجام می دهند، در دسترس سازمان قرار دارد و طبق قانون، برای دریافت مالیات بر درآمد از آنها اقدام می شود.
دریافت مالیات برای خرید و فروش ارز باعث می شود که ارز خارجی از دپوی دسته ای از خریداران و فروشندگان حرفه ای خارج شود و پیرو آن در طولانی مدت تقاضا برای خرید حجم زیادی از این ارز وجود نداشته باشد تا ارزش پول ملی کشور بیشتر از این افت نکند.
بنابراین طبق قانون جدید مالیات خرید و فروش ارز، پرداخت مالیات برای ارز خارجی اجباری است و افراد مشمول ابتدا می بایست در سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی ، ثبت اظهارنامه مالیاتی را انجام دهند تا میزان مالیاتی که باید پرداخت کنند تعیین شود و سپس در مرحله بعد اقدام به پرداخت نمایند.
در قانون جدید مالیات خرید و فروش ارز به مجازات عدم پرداخت این مالیات هم اشاره شده است و به این صورت است که افراد مشمول در صورت عدم ثبت نام به موقع و نپرداختن مالیات در نظام مالیاتی، علاوه بر لحاظ جرایم غیرقابل بخشش، به مجازات های مقرر در ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌‌‌ های مستقیم از جمله مجازات ‌‌‌های درجه شش محکوم خواهند شد.

بیشتر بخوانید: مالیات مهریه

به کانال تلگرام ما بپیوندید

به صفحه اینستاگرام ما بپیوندید

نحوه محاسبه مالیات خرید و فروش ارز

نحوه محاسبه مالیات خرید و فروش ارز بستگی به حجم معامله دارد و در مواردی که معامله کننده امکان دپوی ارز را ندارد مثل موارد مربوط به خرید ارز مسافرتی، صادرات و واردات، خرید دارو، خرید ارز دانشجویی و .... لزومی به ثبت اظهارنامه مالیاتی نیست و جزء موارد استثنا قانون مالیات محسوب می شوند.
بنابراین با در نظر گرفتن توضیحاتی که تا به اینجای مطلب شرح داده شد و با توجه به تعریف مالیات ارز خارجی، این مالیات در جایی دریافت می شود که احتمال دپوی ارز و سودآوری از محل خرید و فروش وجود داشته باشد و فعالیت هایی مثل خرید ارز مسافرتی، صادرات و واردات، خرید دارو و خرید ارز دانشجویی از مالیات ارز معاف هستند.
اما در مورد افراد مشمول، نحوه محاسبه مالیات خرید و فروش ارز از طریق ثبت اظهارنامه مالیاتی می باشد. افراد مشمول پرداخت مالیات باید به سایت مربوطه مراجعه نمایند و اظهارنامه مالیاتی را ثبت کنند تا میزان مالیاتی که باید پرداخت کنند، مشخص شود. سازمان امور مالیاتی کشور در اطلاعیه ‌‌‌ای اعلام کرده است که بر اساس ماده 163 قانون مالیات های مستقیم، اشخاص فعال در این بخش مکلف به ثبت نام و پرداخت مالیات تعیین شده هستند و با اعلام بانک ‌‌‌مرکزی به برقراری مالیات علی ‌الحساب به میزان ۱۰‌درصد از فروش ارز اقدام نمایند.

بیشتر بخوانید: فرم اظهارنامه مالیاتی

پرداخت مالیات خرید و فروش ارز

فعالان حوزه خرید و فروش ارز که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله صرافی ها هستند، موظف به ثبت نام و پرداخت مالیات خرید و فروش ارز هستند اما برای مردمی که با کارت ملی و فقط برای نیاز شخصی ارز خریداری می کنند، مالیات در نظر گرفته نمی شود.

برای پرداخت مالیات خرید و فروش ارز، ابتدا افراد مشمول توسط بانک مرکزی شناسایی می شوند و در مرحله بعد اسامی آنها به سازمان امور مالیاتی اعلام می گردد. در این نوع از مالیات، مودیان مالیاتی می بایست در پایان هر سال مالی، اظهارنامه مالیاتی، اطلاعات مربوط به میزان درآمد، سود، زیان و هزینه های خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند. پیشنهاد میشود سامانه مودیان را در این خصوص بخوانید.

اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی یک فرم است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه شده است. این فرم را مودیان مالیاتی باید هر ساله تکمیل کنند تا سازمان، میزان مالیاتی که باید پرداخت شود را تعیین نماید.

بنابراین میزان مالیات مودیان، با توجه به اطلاعات موجود در فرم اظهانامه مالیاتی تعیین می شود مگر آنکه خلاف اطلاعات موجود در فرم برای سازمان محرز گردد.

راهنمای تکمیل فرم اظهارنامه مالیاتی

تکمیل فرم اظهارنامه مالیاتی به صورت اینترنتی امکان پذیر است و می بایست به سایت سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه شود. مراحل آن به شرح زیر می باشد :

وارد مرورگر اینترنتی گوشی همراه یا کامپیوتر خود شوید و آدرس سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی به نشانی tax.gov.ir را سرچ کنید. برای ورود به این سایت حتما باید وی پی ان خاموش باشد.

پس از وارد شدن به سامانه اظهارنامه مالیاتی ، چند گزینه را در صفحه اصلی مشاهده خواهید کرد که شما باید بر روی گزینه "صورت معاملات فصلی الکترونیک" کلیک کنید.

 با ورود به صفحه صورت معاملات فصلی الکترونیک، توضیحاتی به شما ارائه می شود که لازم است پس از مطالعه توضیحات، گزینه "سامانه صورت معاملات" را انتخاب کنید.

در مرحله بعدی که وارد سامانه صورت معاملات شده اید، نام کاربری و کلمه عبور از شما خواسته می شود که این اطلاعات را باید در سایت پیش ثبت نام کنید و دریافت نمایید. پس از وارد کردن اطلاعات و درج کد امنیتی بر روی گزینه "ورود" کلیک نمایید.

حال برای ثبت اظهارنامه خرید و فروش ارز خارجی با توجه به اینکه خریدار یا فروشنده ارز هستید باید یکی از گزینه های "گزارش خرید" یا "گزارش فروش" را انتخاب کنید.

در قدم بعدی، مراحل ثبت اظهارنامه مالیات ارز آغاز می شود و شما باید بر روی گزینه "ایجاد" که در پایین صفحه قرار دارد کلیک کنید تا وارد این مراحل شوید.

پس از ورود به صفحه بعد، گزینه "ثبت رکورد جدید" را انتخاب کنید. 

حال باید اطلاعات مربوط به معامله خرید یا فروش ارز را درج کنید و تکمیل کادرهای ستاره دار هم الزامی است. اطلاعات لازم شامل نوع گزارش، نام و ناخانوادگی، کد ملی، آدرس، نوع کالا یا خدمات، شناسه کالا یا خدمات، شماره صورت حساب، شماره سند حسابداری و ... هستند. بعد از اینکه تمام اطلاعات را به درستی درج کردید، بر روی گزینه "ثبت نهایی" کلیک کنید.

قابل توجه شما عزیزان قرار بگیرد که برای ثبت اظهارنامه مالیات ارز خارجی در مرحله اول، می بایست در سامانه پیش ثبت نام انجام دهید و به شما نام کاربری و کلمه عبور اختصاص داده شود. سپس با کمک این اطلاعات می توانید به عنوان مودی وارد سایت شوید و مراحل ثبت اظهارنامه را طبق توضیحاتی که ارائه شد، انجام دهید. 

بعد از ثبت اظهارنامه می توانید برای پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲ اقدام کنید. با انجام مراحل فوق، قبض مالیاتی برای مودی صادر می شود که به چند روش می توان این مالیات را پرداخت کرد.

روش اول پرداخت مالیات خرید و فروش ارز

روش اول جهت پرداخت مالیات خرید و فروش ارز از طریق سامانه پرداخت قبض مالیات می باشد که مراحل آن در ادامه شرح داده می شود :

مرحله اول نحوه پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲ از طریق سامانه tax.gov.ir بدین صورت است که باید پس از ورود صفحه اول سایت بر روی گزینه "سایر خدمات مالیاتی" کلیک شود و سپس گزینه "پرداخت الکترونیک مالیات" انتخاب گردد.

در قدم بعدی می بایست گزینه "سامانه الکترونیک پرداخت مالیات" را انتخاب کنید.

برای ورود به سامانه الکترونیک پرداخت مالیات از شما نام کاربری و رمز عبور خواسته می شود که این اطلاعات را در زمان پیش ثبت نام سایت دریافت کرده اید. در کادرهای مربوطه نام کاربری و رمز عبور را درج کنید و پس از وارد کردن کد امنیتی، بر روی دکمه ورود کلیک نمایید.

حالا برای پرداخت مالیات خرید و فروش ارز از طریق سامانه، باید گزینه "صدور قبض جدید" را انتخاب کنید.

در مرحله بعد قبض جدید به شما نمایش داده می شود و اگر اطلاعات مورد تایید شماست، بر روی گزینه "ادامه" کلیک کنید.

در مرحله آخر می بایست گزینه "پرداخت آنلاین" را انتخاب کنید و پس از آنکه وارد درگاه بانکی شدید، مالیات را بپردازید.

روش دوم پرداخت مالیات خرید و فروش ارز

علاوه بر واریز مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲ از طریق سایت tax.gov.ir، شما می توانید با مراجعه به سایت payments.tax.gov.ir و با استفاده از شناسه ۳۰ رقمی، پرداخت را انجام دهید.

• بدین منظور وارد سایت به نشانی فوق شوید و بر روی گزنیه شناسه ۳۰ رقمی کلیک کنید. حال باید شناسه قبض و عدد تصوریر امنیتی را درج کنید و گزینه "بررسی شناسه قبض نسیم" را انتخاب کنید.

در مرحله بعد اطلاعات مربوط به قبض مالیاتی شما نمایش داده می شود که در صورت مورد تایید بودن می بایست دکمه "پرداخت" را بزنید.

پس از انتخاب دکمه پرداخت، به صفحه پرداخت هدایت می شود و مالیات واریز می گردد.

روش سوم برای پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی با بارکد

پرداخت مالیات خرید و فروش ارز خارجی با بارکد هم امکان پذیر است. یک بارکد 42 رقمی در قبض مالیات موجود است که با استفاده از آن می توان مالیات را پرداخت کرد. نحوه پرداخت بدین صورت است که مودی باید به صورت حضوری به اداره مالیاتی مراجعه نماید و با اسکن کردن بارکد قبض، از طریق کارت بانکی عضو شبکه شتاب خود نسبت به پرداخت مالیات اقدام کند.

بیشتر بخوانید: دانلود نرم افزار اظهارنامه مالیاتی

خرید و فروش ارز مشمول ارزش افزوده

بحث پرداخت مالیات ارز خارجی توسط صرافی ها موضوع جدیدی نیست و از گذشته تاکنون هر صرافی با توحه به عملکردی که دارد و مطابق با قوانین سازمان امور مالیاتی، مالیات می پردازد و میزان مالیات را هم هر ساله حسابرس های صرافی ها و سازمان امور مالیاتی تعیین می کنند.
اما مبحث خرید و فروش ارز مشمول ارزش افزوده موضوعی است که طبق خواسته سازمان امور مالیاتی، صرافی ها باید از مردم برای خرید و فروش ارز، مالیات بر ارزش افزوده دریافت نمایند و فاصله قیمتی بین خرید و فروش ارز، حدود ۹ درصد مالیات ارزش افزوده می شود. البته مشتری برای خرید و فروش ارز مالیات نمی پردازد و این مالیات شامل تولید کنندگان در خرید ارز هم نمی باشد؛ در واقع مالیات ارزش افزوده، مالیات بر مصرف است نه مالیات بر تولید.
طبق قانون، هر فردی برای معامله در صرافی ها باید فاکتور معتبر دریافت کند و اگر واحدی که خرید و فروش ارز انجام می دهد، فاکتور و صورتحساب ارائه نکند، یک واحد غیرمجاز محسوب می شود و دچار مشکلات مالیاتی می شود. پس توصیه می شود برای معاملات ارزی فقط به واحدهای دارای مجوز از بانک مرکزی مراجعه کنید و از موضوع خرید و فروش ارز مشمول ارزش افزوده هم نگران نباشید زیرا طبق گفته های دبیر کانون صرافان، مردم برای خرید یا فروش ارز مصرفی مورد نیاز خود قرار نیست مالیات بپردازند و برای مصرف طبیعی ارز، مالیات اخذ نمی شود. ( مالیات بر عملکرد را صرافی ‌ها و مالیات ارزش افزوده را مصرف‌کنندگان دارای مصرف بیش از حد مجاز پرداخت می کنند)

بیشتر بخوانید: مالیات سکه ۱۴۰۲

ضرایب مالیاتی خرید و فروش ارز

تا به اینجای مطلب توضیح دادیم که مالیات معاملات ارزی برای رفع عمل احتکار ارزی دریافت می شود یعنی افرادی که از بانک مرکزی ارز خریداری می کنند و به مدت طولانی آن را دپو می نمایند تا با قیمت گران تر بفروشند، مشمول پرداخت مالیات هستند اما سوالی که مطرح می شود این است که ضرایب مالیاتی خرید و فروش ارز چگونه است. در پاسخ به این سوال لازم است بدانید که با هدف اجرای ماده 163 قانون مالیات مستقیم، میزان مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۲علی الحساب ۱۰ درصد از ارز مورد معامله است که از طریق اظهارنامه مالیاتی تعیین و پرداخت می شود.

بیشتر بخوانید: سامانه مالیات حقوق

مالیات خرید و فروش ارز دیجیتال

نوع دیگری از مالیات که از معامله کنندگان بازار رمز ارزها دریافت می شود، مالیات ارز دیجیتال است. طبق قوانین مالیاتی، خرید و فروش ارز دیجیتال هم مشمول مالیات می باشد که فرمول محاسبه آن بر اساس ماده 131 قانون مالیات مستقیم بوده و از طریق درگاه عملیات الکترونیکی مالیاتی می توان آن را پرداخت کرد.

تا قبل از سال 2017، ارزهای دیجیتال به صورت قانونی شناخته نشده بودند و قوانین مالیاتی هم به آنها تعلق نمی گرفت اما امروزه، مبادلات ارز دیجیتال در بسیاری از کشورها یک نوع رویداد مالی محسوب می شود و مبادلات ارزی گسترده ای مثل بیت کویین و ... در کشور های مختلف مشمول قوانین مالیاتی شناخته شده اند. بنابراین اگر شما ارز دیجیتال را برای خرید کالایی بفروشید، باید برای هر معامله ای که انجام می دهید به اداره امور مالیات اطلاع دهید تا از سود و زیان مطلع شود اما اگر قصد دارید ارز دیجیتال را به جایی دهید که سود آن نا مشخص است، مشمول پرداخت مالیات نمی باشید.

قوانین پرداخت مالیات خرید و فروش ارز دیجیتال در کشورهای مختلف، متفاوت می باشد ولی به طور کلی، در این نوع مالیات افراد مشمول موظف هستند با توجه به میزان درآمد واقعی خود و همچنین فعالیت های اقتصادی که انجام می دهند، مالیات بر درآمدشان را پرداخت نمایند ضمن اینکه استخراج ارز دیجیتال هم شامل قانون پرداخت مالیات می باشد.

 در حال حاضر نیز به دلیل آنکه کشور ایران قانون خاصی برای مالیات ارز دیجیتال مشخص نکرده است، درآمد معامله گران ارز دیجیتال مثل دیگر مشاغل مشمول مالیات بر درآمد قانون مالیات های مستقیم است.

در مورد موضوع مالیات خرید و فروش ارز دیجیتال، نکات زیر را هم مد نظر داشته باشید :

•   اگر خالص درآمد معامله گر ارز دیجیتال تا مبلغ دویست و هشتاد و هشت ملییون ریال باشد از پرداخت مالیات معاف می باشد.
•   اگر خالص درآمد معامله گر ارز دیجیتال تا مبلغ پانصد میلیون ریال باشد، مشمول پرداخت مالیات ۱۵ درصد سالیانه است.
•   اگر خالص درآمد معامله گر ارز دیجیتال تا یک میلیارد ریال باشد، مشمول پرداخت مالیات ۲۰ درصدی می باشد.
•   اگر خالص درآمد معامله گر ارز دیجیتال مازاد بر یک میلیارد ریال باشد، مشمول پرداخت مالیات ۲۵ درصدی است.

در خصوص نحوه پرداخت مالیات خرید و فروش ارز دیجیتال نیز لازم است بدانید که مراحل آن مشابه پرداخت مالیات ارزهای خارجی است. یعنی معامله گر ابتدا باید اظهارنامه مالیاتی را ثبت کند و پس از تعیین شدن مقدار مالیات، برای پرداخت آن در سامانه امور مالیاتی کشور اقدام نماید.

منبع : مالیات خرید و فروش ارز